Си Цзиньпин А?Ш Президент? Байденмен бейнек?рсет?л?м ар?ылы с?йлест?

21 наурыз, онлайн ?Халы? Газет?? -- ?ХР Т?ра?асы Си Цзиньпин 18 наурыз к?н? кешке А?Ш Президент? Байденмен бейнек?рсет?л?м ар?ылы с?йлест?. Ек? мемлекет басшылары ?ытай-А?Ш ?арым-?атынасы, Украинада?ы жа?дай сия?ты орта? м?селелер бойынша ашы? ?р? тере? п?к?р алмасты.

Байден 50 жыл б?рын А?Ш пен ?ытайды? ма?ызды та?дау жасап, ?Шанхай коммюникес?н? жарияла?анын айтты. ?50 жыл ?ткен со?, А?Ш-?ытай ?арым-?атынасы та?ы да сындарлы кезе?ге д?п кел?п отыр. А?Ш-?ытай ?арым-?атынасыны? дамуы XXI ?асырда?ы ?лемд?к ?лг?н? ?алыптастырады. ?айталап айт?ым келед?: Америка ??рама Штаттары ?ытаймен ?жа?а ?ыр?и-?аба? со?ыс? ж?рг?зуге ?мтылмайды, ?ытай ж?йес?н ?згертуге де м?ддел? емес. Ода?тасты?ты ны?айту ар?ылы ?ытай?а ?арсы т?руды к?здемейд?. ?Тайвань т?уелс?зд?г?н? ?олдамайды ?р? ?ытаймен ?а?ты?ысу?а ниет? жо?. А?Ш тарапы ?ытаймен шынайы диалог?а т?с?п, ынтыма?тасты?ты к?шейт?п, б?р м?ддедег? ?ытай саясатын ?станып, б?секелест?к пен кел?спеуш?л?ктерд? ти?мд? бас?арып, А?Ш пен ?ытай ?арым-?атынасыны? т?ра?ты дамуына ы?пал етуге дайын. Мен А?Ш-?ытай ?арым-?атынасын реттеу ?ш?н Т?ра?а Си Цзиньпинмен ты?ыз байланыста болу?а пей?лд?м?н?,-дед? А?Ш Президент?.

Си Цзиньпин былай деп атап к?рсетт?: ??ткен ?арашада?ы ал?аш?ы бейне кездесуден бер? халы?аралы? жа?дай жа?а ?р? ?лкен ?згер?стерге ?шырады. Бейб?тш?л?к пен даму д?у?р? ауыр сына?тар?а тап болып, ?лем бейб?т те, тыныш та болмады. Б?р?ккен ?лттар ?йымы ?ау?пс?зд?к Ке?ес?н?? т?ра?ты м?шес? ж?не ?лемн?? ек? ?р? экономикалы? т?л?асы рет?нде б?з ?ытай мен А?Ш ?арым-?атынасыны? д?рыс жол?а т?су?не жетекш?л?к ет?п ?ана ?оймай, сонымен б?рге ?з?м?зге ти?ст? халы?аралы? жауапкерш?л?ктер?м?зд? ат?арып, ?лем бейб?тш?л?г? мен тынышты?ы ?ш?н к?ш салуымыз керек?.

Си Цзиньпин былай деп баса айтты: ?Мен де, Президент мырза да, ?ытай мен Америка б?р-б?р?н ??рметтеп, бейб?т ?атар ?м?р с?р?п, текет?реске жол бермей, ек? тарап барлы? де?гейде ж?не ?рт?рл? салаларда байланыс пен диалогты к?шейту керек деп есептейм?з. Президент мырза жа?а ?ана Америка ??рама Штаттарыны? ?жа?а ?ыр?и-?аба? со?ыс?а?, ?ытай ж?йес?н ?згертуге ?мтылмайтынын, ода?тас ?атынастарды ны?айту ар?ылы ?ытай?а ?арсы т?ру?а м?ддел? емест?г?н, ?Тайвань т?уелс?зд?г?н? ?олдамайтынын, ?ытаймен ?а?ты?ысу?а ниет? жо? екен?н ?айталап айтты. Мен с?зд?? б?л п?к?р???зд? байыппен ?абылдаймын?.

Си Цзиньпин мынаны айтты: ??аз?рг? уа?ытта ?ытай-А?Ш ?арым-?атынастары А?Ш-ты? б?рын?ы ?к?мш?л?г? тудыр?ан ?айшылы?тардан шы?ып ?лгермей, кер?с?нше, бар?ан сайын к?б?рек ?иынды?тар тудыруда. Атап айт?анда, А?Ш-та?ы кейб?р адамдар ?Тайвань т?уелс?зд?г?? к?штер?не ?атысты ?ате дабылдауда, б?л ?те ?ау?пт?. Егер Тайвань м?селес? д?рыс шеш?лмесе, б?л ек? ел арасында?ы ?арым-?атынас?а кер? ?сер етед?. Б??ан А?Ш тарапы жетк?л?кт? к???л б?лед? деп ?м?ттенем?н. ?ытай-А?Ш ?арым-?атынасында?ы ?аз?рг? жа?дай А?Ш-та?ы кейб?р адамдарды? ек? тарапты? ?ол жетк?зген ма?ызды консенсусын ?абылдама?анына, Президент мырзаны? о? п?к?рлер?н ж?зеге асырма?анына т?келей байланысты. А?Ш ?ытайды? стратегиялы? ниет?н ?ате т?с?нд? ж?не ?ате ба?алады?.

Си Цзиньпин ?ытай мен А?Ш-та б?рын да, б?г?н де ?айшылы?тарды? бар екен?н ж?не болаша?та да болатынын баса айтты. ?Е? бастысы – ?айшылы?тарды д?рыс шешу. ?ытай-А?Ш ?арым-?атынасын т?ра?ты дамыту ек? жа??а да ти?мд??,-дед? Т?ра?а.

Сонымен б?рге тараптар Украинада?ы ?аз?рг? жа?дай туралы п?к?р алмасты.

Байден А?Ш тарапыны? ?станымын таныстырып, орын ал?ан м?селен?? шиелен?су?не жол бермеу ?ш?н ?ытай тарапымен байланыс орнату?а дайын екен?н б?лд?рд?.

Си Цзиньпин Украинада?ы жа?дайды? м?ндай ?адам?а жеткен?н ?ытайды? ?аламайтынын атап айтты. ??ытайды? ?р?ашан бейб?тш?л?кт? жа?тап, со?ысты ?олдамауы елд?? тарихи ж?не м?дени д?ст?р? болып табылады. Б?з ?р?ашан м?селен?? ж?н-жосы?ын салма?тап, т?уелс?з шеш?мдер ?абылдап, халы?аралы? ???ы? пен халы?аралы? ?атынастарды? жалпы?а орта? нег?зг? нормаларын ?олдауды жа?тады?, Б?? Жар?ысын ?станды? ж?не жан-жа?ты, ынтыма?ты ж?не т?ра?ты ?ау?пс?зд?к т?жырымдамасын ?олдады?. Б?л ?р? ?а?идаттар ?ытайды? Украина да?дарысын шешуде с?йенет?н т?рег? болып табылады. ?ытай Украинада?ы гуманитарлы? жа?дай туралы алты тарма?тан т?ратын бастама к?терд? ж?не Украина мен зардап шеккен бас?а елдерге одан ?р? гуманитарлы? к?мек к?рсетуге дайын. Барлы? тараптар Ресей-Украина диалогы мен кел?сс?здер?н б?рге ?олдауы ти?с, кел?сс?здерд?? на?ты н?тижес? болып, бейб?тш?л?кт? орны?тыру ?ажет. А?Ш пен НАТО Украина да?дарысыны? т?й?н?н ж?не Ресей мен Украинаны? ?ау?пс?зд?к м?селелер?н шешу ?ш?н Ресеймен диалог ж?рг?зу? керек?.

Си Цзиньпин мынаны атап к?рсетт?: ??аз?рг? уа?ытта ?лем елдер? пневмония ?ндет?мен к?ресуде ?ана емес, сонымен ?атар экономика мен халы?ты? ?алыпты ?леуметт?к ахуалын т?ра?тандыру м?селес?нде ?иынды??а ?шырап отыр. ?р? елдерд?? к?шбасшылары рет?нде б?з жа?анды? м?селелерд? д?рыс шешу?м?з, одан да ма?ыздысы жа?анды? т?ра?тылы? пен миллиардта?ан адамдарды? ?нд?р?с? мен ?м?р?н са?тауды алдымен ойластыруымыз керек. Жан-жа?ты ж?не себепс?з санкцияларды ?олданудан ?арапайым халы? зардап шегед?. Егер ол жал?аса берсе, жа?анды? экономикада, саудада, ?аржыда, энергетикада, азы?-т?л?кте, ?нерк?с?пт?к ж?йеде ж?не тасымалдауда к?рдел? да?дарыстарды тудырады. Б?л онсыз да ?иын ?лемд?к экономиканы одан сайын нашарлатып, орны толмас шы?ындар?а ?келед?. Жа?дай не??рлым к?рдел? болса, со??рлым сабырлы ж?не сергек болу керек. Б?з кез келген жа?дайда саяси батылды? танытып, бейб?тш?л?к ?ш?н ке??ст?к жасап, саяси реттеуге жол ?алдыруымыз керек. ?ытайда б?рыннан келе жат?ан мынадай ек? на?ыл с?з бар: б?р?нш?с? ?Жал?ыз ?олмен шапала? со?ылмайды?, ек?нш?с? ?К?рмеуд? байла?ан адам о?ай шешед??. Е? бастысы, м?ддел? тараптар саяси ер?к-ж?гер танытып, б?г?нге назар аударып, болаша??а ба?ыт т?зеп, д?рыс шеш?м табуымыз керек. Ал бас?алар осы ?ш?н жа?дай жасау?а ?мтылуы ти?с. ?аз?рг? кездег? басты басымды? – диалог пен кел?сс?здерд? жал?астыру, бейб?т т?р?ындарды? ??рбан болуына жол бермеу, гуманитарлы? да?дарыстарды? алдын алу ж?не ?рысты ертерек то?тату. ??мырлы шеш?м ?р? державалар арасында?ы ?зара ??рметте, ??ыр?и-?аба? со?ыс? менталитет?нен бас тартуда, ода?тасып, ?арсыласпай ж?не б?рте-б?рте те?ест?р?лген, ти?мд? ?р? т?ра?ты жа?анды? ?ау?пс?зд?к ке??ст?г?н ??руда жатыр. ?ытай бейб?тш?л?к ?ш?н ?олдан келгенн?? б?р?н жасап келед? ж?не сындарлы р?л ат?ара беред?.

Ек? мемлекет басшылары бейнебайланысты аса ма?ызды болды деп есептеп, ек? елд?? ж?мыс тобына дер кез?нде на?ты ?с-?имылдар жасап, ?ытай-А?Ш ?арым-?атынасыны? т?ра?ты даму жолына ?айта оралуын ?олдап, Украина да?дарысын д?рыс шешуге к?ш салуды тапсырды.

Жо?арыда атал?ан ?с-шаралар?а Дин Сюэсян, Лю Хэ, Ван И ж?не т.б. ?атысты.